Kỷ niệm ngày “ Thầy thuốc Việt Nam” (27/2) cùng đọc và suy ngẫm về những lời dạy của Bác Hồ đối với người thầy thuốc
Bác Hồ, vị lãnh tụ thiên tài, người cha già kính yêu của dân tộc Việt Nam, trước lúc đi xa người đã để lại muôn vàn tình thương yêu cho toàn đảng, toàn quân và toàn dân ta. Một trong những nỗi niềm đau đáu nhất trong tâm khảm của Bác là chăm lo cho con người kể cả về đạo đức, trí tuệ và sức khỏe. Chính vì vậy mà lúc sinh thời, Bác Hồ rất quan tâm đến hai đối tượng mà được xã hội tôn vinh là những người thầy đó là thầy thuốc và thầy giáo. Nhân kỷ niệm ngày “ Thầy thuốc Việt Nam” (27/2), chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu về những lời dạy của Bác Hồ đối với người thầy thuốc để từ đó thấu hiểu sâu sắc hơn về những lời dạy của Người, tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa việc học tập và làm theo lời Bác các bạn nhé!
Nghiên cứu kho tàng tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, chúng ta thấy Người đặc biệt quan tâm đến ngành Y nói chung và người thầy thuốc nói riêng. Bởi đây là ngành, là người có sứ mệnh chăm sóc sức khỏe cho toàn dân và trị bệnh cứu người. Những tư tưởng, lời dạy của Bác Hồ về y đức của người thầy thuốc được thể hiện thông qua những bài nói, bài viết và thư gửi các hội nghị y tế toàn quốc đến nay và mãi mãi mai sau vẫn còn nguyên giá trị. Đây là những bài học sâu sắc cho cán bộ ngành y tế nói chung và những thế hệ thầy thuốc Việt Nam nói riêng luôn phải học tập và làm theo và sẽ là cẩm nang y đức trong suốt sự nghiệp làm thầy thuốc của mình.
Theo quan niệm của Bác Hồ: “Người thầy thuốc chẳng những có nhiệm vụ cứu chữa bệnh tật mà còn phải nâng đỡ tinh thần những người ốm yếu” (Thư gửi Hội nghị Quân y, tháng 3-1948). Như chúng ta đã biết, tinh thần đối với người bệnh là vô cùng quan trọng, nó giúp người bệnh có lòng tin để vượt qua bệnh tật. Bởi vậy nên Bác dạy: người thầy thuốc không phải chỉ có trình độ chuyên môn giỏi để cứu người mà còn phải trở thành một bác sỹ tâm lý giỏi để động viện, trấn an tinh thần người bệnh nữa.
Trong một lần gặp anh em thương, bệnh binh có “một số anh em quân nhân không được trấn tĩnh” Bác đã dặn các bác sỹ, điều dưỡng, y tá đang chăm sóc bệnh nhân ở đây rằng: người thầy thuốc “nên lấy lòng nhân loại và tình thân ái mà cảm động cảm hóa họ”. Theo tư tưởng của Bác thì người thầy thuốc là phải hết lòng yêu thương, tận tình chăm sóc bệnh nhân, phải chú ý quan tâm đến tâm tư, tình cảm của người bệnh. Bởi để chữa trị bệnh tật tận gốc thì không chỉ nhìn vào những vết thương bề ngoài mà còn phải quan tâm đến những vấn đề về tinh thần, tình cảm của người bệnh để nâng cao chất lượng khám chữa bệnh cũng như y đức của người thầy thuốc. Bác nói với các y bác sỹ rằng: “Người bệnh phó thác tính mệnh của họ nơi các cô các chú” và với cán bộ ngành y tế Bác lại căn dặn: “Chính phủ phó thác cho các cô, các chú việc chữa bệnh tật và giữ sức khỏe cho đồng bào. Đó là một nhiệm vụ rất vẻ vang”. “Vì vậy, cán bộ cần phải thương yêu, săn sóc người bệnh như anh em ruột thịt của mình, coi họ đau đớn cũng như mình đau đớn”.
Trong thư gửi Hội nghị Cán bộ y tế toàn quốc vào tháng 6-1953, Bác viết: Phòng bệnh cũng cần thiết như trị bệnh, để làm tròn nhiệm vụ ấy, cán bộ y tế cần phải thương yêu người bệnh như anh em ruột thịt, tận tâm, tận lực phục vụ nhân dân. Người dạy “Lương y phải kiêm từ mẫu”. Qua nghiên cứu những lời dạy của Bác Hồ với người thấy thuốc, chúng ta hiểu được rằng, theo quan điểm của Bác thì người thầy thuốc phải có lương tâm, tình thương yêu bao la như của những người mẹ hiền đối với bệnh nhân. Lương tâm và tình yêu thương đối với người bệnh là một trong những điều kiện tiên quyết để hình thành nên những đức tính cần thiết của một người thầy thuốc. Những lời dạy này của Bác đến nay đã trở thành bài học vô cùng quý giá đối với mỗi người thầy thuốc nói riêng và của cả ngành Y tế Việt Nam nói chung.
Nghiên cứu những bài nói, bài viết của Bác đối với ngành Y và các thầy thuốc chúng ta nhận thấy rằng, theo tư tưởng của Người thì: người thầy thuốc vừa phải có đức, vừa phải có tài. Vì vậy, Bác dạy đội ngũ thầy thuốc cần thường xuyên “học tập nghiên cứu để luôn luôn tiến bộ”, nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp; bên cạnh đó cũng phải thường xuyên học tập để nâng cao trình độ chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống và các trình độ khác,…để trở thành người cán bộ trong chế độ dân chủ như “yêu nước, yêu dân, yêu nghề… thi đua học tập, thi đua công tác”. Ngoài ra Người còn nhắc nhở: người cán bộ y tế cần quán triệt nguyên tắc khoa học, dân tộc và đại chúng, tức là phải xây dựng nền y tế Việt Nam vừa mang tính truyền thống dân tộc, vừa tiếp thu được tinh hoa y học của thời đại. Cụ thể, yếu tố dân tộc và thời đại hòa quyện vào nhau, bổ sung cho nhau, thành một chỉnh thể thống nhất nhằm phục vụ nhân dân ngày càng tốt hơn.
Trong những lời dạy của Bác, không chỉ là những lời dạy về mối quan hệ giữa những người thầy thuốc với bệnh nhân mà còn là những lời căn dặn, dạy bảo về mối quan hệ giữa các cán bộ làm y tế nói chung và giữa những người thầy thuốc với nhau. Người nhấn mạnh: “Đoàn kết giữa cán bộ cũ và cán bộ mới. Đoàn kết giữa tất cả những người trong ngành y tế, từ các bộ trưởng, thứ trưởng, bác sĩ, dược sĩ cho đến các anh em giúp việc. Bởi vì công việc và địa vị tuy có khác nhau, nhưng người nào cũng là một bộ phận cần thiết trong ngành y tế, trong việc phục vụ nhân dân" (trích thư gửi Hội nghị cán bộ Y tế, tháng 2-1955). Trong bất cứ một ngành nghề, cơ quan, đơn vị nào Bác Hồ cũng rất quan tâm đến mối đoàn kết. Người khẳng định: “ Đoàn kết! Đoàn kết! Đại đoàn kết. Thành công! Thành công! Đại thành công”. Đoàn kết trong y đức là mối quan hệ đồng nghiệp, sự đoàn kết, gắn bó giữa các thế hệ cán bộ , giữa những nhân viên trong ngành y tế cùng hướng tới mục đích vì sức khỏe con người. Đoàn kết trong ngành Y đã, đang và sẽ là yêu cầu cần thiết để tạo nên sức mạnh, vượt qua khó khăn, hoàn thành nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe của nhân dân.
Trong suốt cuộc đời làm cách mạng của mình, Bác Hồ luôn đau đáu nỗi niềm hướng về đồng bào miền Nam ruột thịt; về cán bộ, chiến sỹ đang ngày đêm anh dũng chiến đấu và hy sinh cho cuộc đấu tranh chống Mỹ cứu nước, giải phóng miền Nam, thống nhất toàn vẹn Tổ quốc. Tuy vậy nhưng mãi đến những năm cuối đời, khi tuổi đã già, sức đã yếu, Người vẫn chưa một lần được đặt chân đến miền Nam nơi tuyến đầu chống Mỹ. Trong bức thư cuối cùng Bác viết cho ngành Y tế nước ta, Người đã căn dặn những người thầy thuốc phải: “Luôn luôn ghi nhớ rằng người thầy thuốc giỏi đồng thời phải là người mẹ hiền, hết lòng hết sức cứu chữa và phục vụ thương binh, bệnh binh, tích cực nâng cao sức khoẻ của bộ đội, góp phần cùng toàn quân, toàn dân đẩy mạnh sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước đến thắng lợi hoàn toàn” ( trích trong bức thư khen cán bộ, nhân viên Quân y ngày 31/7/1967). Và vào lúc cuối đời, trong Bản Di chúc thiêng liêng để lại cho toàn đảng, toàn quân và toàn dân ta Bác vẫn căn dặn phải “phát triển công tác vệ sinh, y tế…”. Có thể khẳng định rằng, trong suốt cuộc đời làm cách mạng của mình, Bác Hồ đã giành tình cảm, sự quan tâm đặc biệt đối với những người thầy thuốc cùng như tất cả các cán bộ ngành y tế nước nhà.
Học tập và làm theo lời dạy của Bác, trong suốt thời gian qua, ngành Y tế nước ta đã lấy nội dung những lời dạy của Người nêu lên làm cốt lõi tư tưởng trong mọi hoạt động. Trải qua quá trình hình thành và phát triển của mình, ngành y tê đã từng bước cụ thể hóa lời dạy của Bác trong công tác quản lý, xây dựng y đức của người thầy thuốc cách mạng Việt Nam đáp ứng với phát triển của đất nước. Cụ thể là : Năm 1979, Bộ Y tế ra 5 tiêu chuẩn của người cán bộ y tế nhân dân; Năm 1982, Bộ Y tế nêu những yêu cầu cụ thể về “Thương yêu người bệnh” cho cán bộ, nhân viên hoạt động trong các lĩnh vực khác nhau đối với việc bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân; Năm 1996, Bộ trưởng Bộ y tế Đỗ Nguyên Phương nêu lên 12 điều quy định về y đức; Ngày 10-8-1999, ban hành Quy định về đạo đức hành nghề dược,…và trong bức gửi cho ngành Y tế qua báo Sức khỏe và Đời sống ngày 03-01-2000, nguyên Tổng Bí thư Lê Khả đã phát triển, làm rõ hơn, cụ thể hơn lời dạy của Bác Hồ về y đức trong hoàn cảnh mới của đất nước.
Ngày nay, thực hiện tốt việc đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, các thế hệ thầy thuốc cách mạng Việt Nam đã, đang và sẽ tích cực học tập, trau dồi, nâng cao trình độ chuyên môn, luôn biết tự làm giàu trí tuệ, nâng cao y đức cũng như trách nhiệm với bệnh nhân. Thời gian qua đã có biết bao tấm gương đẹp, tận tụy, hết lòng, hết sức phục vụ người bệnh nở rộ trong sự nghiệp chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân như: BS Phạm Ngọc Thạch, GS Tôn Thất Tùng, GS Đặng Văn Ngữ, v.v. và hôm nay, nhất là trên mặt trận chống dịch bệnh covid 19, hình ảnh những người chiến sỹ áo trắng trên mặt trận chống dịch trong suốt hơn một năm qua càng khắc đậm rõ nét hơn đức tính hy sinh, sự tận tụy, hết lòng cứu chữa bệnh nhân của người thầy thuốc Việt Nam học tập và làm theo lời Bác. Những tư tưởng đạo đức của Bác sẽ mãi mãi khắc sâu trong tâm trí mỗi người thầy thuốc Việt Nam và đã, đang, sẽ trở thành “ Pháp bảo” của ngành y tế, soi đường, chỉ lối cho các cán bộ làm công tác y tế vượt qua mọi khó khăn, thử thách, xây dựng và phát triển ngành, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao trong sự nghiệp bảo vệ và chăm sóc sức khỏe nhân dân.
Hướng đến ngày “Thầy thuốc Việt Nam” (27/02), xin giới thiệu tới bạn đọc nhất là những cán bộ ngành y tế và những người thầy thuốc những lời dạy sâu sắc của Bác Hồ về y đức, với hy vọng tiếp thêm sức mạnh cho các thầy thuốc tiếp tục vững tin trên mặt trận chống dịch bệnh, chăm sóc sức khỏe cho nhân dân, góp phần cùng với Đảng, Nhà nước ta hoàn thành tốt nhiệm vụ nâng tầm vóc, sức khỏe, trí tuệ Việt. Và nhân dịp này cũng xin gửi lời tri ân sâu sắc nhất đến tất cả cán bộ ngành y tế nói chung và các thầy thuốc Việt Nam nói riêng.